Leerstijlen

Artikel: Leerstijlen, Drs. H. Thijssen

Mensen leren op verschillende manieren. Men spreekt dan over leerstijlen. Naast het oudere concept van Kolb waarin nauwelijks of minder rekening gehouden wordt met de leerpsychologische inzichten die gedurende de afgelopen decennia zijn ontwikkeld worden er in het onderwijs en de bedrijfsopleidingen ook andere conceptualisaties over leerstijlen gebruikt die wat meer gebaseerd zijn op een cognitief-psychologische basis. De manier waarop leerlingen, studenten en cursisten in het reguliere en afstandsonderwijs of de bedrijfsopleidingen leren en of kennis opnemen, verwerken en toepassen staan in deze conceptualisaties meer centraal. Ook op welke wijze de leeromgeving ofwel de school of het bedrijf er beter rekening mee kan houden.

Een leerstijl is een samenhangend geheel van leeractiviteiten die de lerende ontplooid en wordt mede bepaald door de manier waarop de lerende de leerstof cognitief verwerkt en de manier waarop de verwerking ervan wordt gereguleerd. Ook wordt de leerstijl bepaald door het beeld dat iemand heeft over het opnemen van kennis of op welke wijze het geleerde toegepast kan worden in bijvoorbeeld het beroep dat men uitoefent. Terwijl leerstijlen een bepaalde consistentie over situaties en over de tijd veronderstellen betekent dit niet dat ze onveranderbaar zijn. Ook mogen ze niet als persoonlijkheidskenmerken worden opgevat maar als het resultaat van een ontwikkeling in leergedrag welke wordt veroorzaakt door zowel persoons- als gebonden factoren uit de omgeving.

Uiteraard worden er in de praktijk bepaalde persoonlijkheidsanalyses eraan gekoppeld om een breder inzicht te krijgen, wordt er met regelmaat afhankelijk van het doel dat wordt beoogd als aanvulling hierop een relatie gelegd of onderzoek gedaan met bijvoorbeeld de Big-5, MB indicator en/of teamrolinstrumenten, etc. en worden er correlaties gevonden. Men moet hierbij echter het doel hierbij niet uit het oog verliezen waarvoor personen een advies komen vragen want anders komt men in een web van instrumenten, termen en constructie(schalen) terecht die het uiteindelijk alleen maar onoverzichtelijk maken. Daarnaast is het van belang dat er goed gekeken wordt naar onder andere het geslacht, de sector en de aard van het onderwijs waarin men leert en de interactie tussen omgevingskenmerken en de persoon in kwestie. De vooropleiding is in deze ook van belang omdat er bijvoorbeeld vaak een taalgebruik gehanteerd wordt die niet aansluit bij de persoon in kwestie waarbij het risico groot is dat vragen, begrippen, etc niet goed worden begrepen en er daardoor verkeerde conclusies getrokken worden en/of een advies. Dat is ook een van de redenen dat ik een voorstander ben van een persoonlijke “face to face” aanpak.

Om bepaalde doelen te bereiken moeten er bepaalde leeractiviteiten uitgevoerd worden. Hierbij wordt veelal een onderscheid gemaakt in cognitieve-, regulatieve-, en affectieve activiteiten waarbij in analyses veelal de nadruk gelegd wordt op de eerste twee! Zelf probeer ik ook het laatste aspect erbij te betrekken omdat ik in de praktijk van alle dag zie dat deze een enorme invloed kan hebben op de andere leeractiviteiten! Een bewuste stijl van doceren die aansluit aan de leerstijl van de lerende kan het leerproces optimaliseren.

In het afstandsonderwijs is het van groot belang om na te gaan welke activiteiten via zelfinstructie zijn te realiseren zonder dat daarbij de leerprocessen nadelig worden beïnvloed! Dit is niet alleen van belang voor het leerproces van de lerende zelf maar ook voor de ontwikkeling van het (zelf)instructiemateriaal of voor het bepalen van het aantal praktijkdagen die veelal naast zelfinstructie worden aangeboden en zelfs voor het aantal docenten (personeelsbeleid) welke nodig zijn om deze lessen op een verantwoorde manier (nog) te kunnen overdragen. Ook voor het management, ontwerpers van bepaalde gerichte informatie en communicatietechnologie (ICT) en studiebegeleiders is kennis van deze activiteiten dus van belang.

Daarbij moet worden opgemerkt dat in het reguliere en afstandsonderwijs tegenwoordig deze vorm van zelfinstructie veelal wordt geïntegreerd in bestaande concepten en via digitale vak- of studieboeken wordt aangeboden. In de loop der jaren zijn daar in min of meerdere mate de verschillende concepten aan vastgekoppeld (“leren leren”, PGO, zelfverantwoordelijk leren, competentiegericht leren, etc.).

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *